Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Hem asfalt bazlı hem de parafin bazlı hidrokarbonlar ile bir miktar aromatik hidrokarbonlardan oluşur. Mum ve asfaltik maddeler içerir.
Benzinin ham maddesi nafta,ham petrolün 30 derece ile 170 derece sıcaklık aralığında damıltılması ile elde edilen renksiz,uçucu ve yanıcı sıvı hidrokarbon karışımıdır. Nafta kimyasal olarak parafanik,naftenik ve aromatik hidrokarbonlardan oluşur.
Nafta yaygın olarak solvent yani çözücülerin üretildiği bir ara ürün olarak kullanılır. Teknik Açıdan arabalarda kullanılan benzin ve kerosen nafta grubu karışımlardır.
Hafif Benzinle Gaz Yağı Arasında Kalan Bir Ağır Nafta Olan Solvent,boya sanayisinde,kuru temizlemede,ormancılıkta ve haşaratla mücadele eritici ve çözücü madde olarak kullanılmaktadır.
Petrolün içeriğindeki inorganik-hidrokarbon bileşenler ; kükürtlü (S) ve azotlu (N) bileşenlerdir.
Tarih: 2018-03-10 15:09:49 Kategori: Kimya
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Karışık Ham Petroller Nedir
Benzinin ham maddesi nafta,ham petrolün 30 derece ile 170 derece sıcaklık aralığında damıltılması ile elde edilen renksiz,uçucu ve yanıcı sıvı hidrokarbon karışımıdır. Nafta kimyasal olarak parafanik,naftenik ve aromatik hidrokarbonlardan oluşur.
Nafta yaygın olarak solvent yani çözücülerin üretildiği bir ara ürün olarak kullanılır. Teknik Açıdan arabalarda kullanılan benzin ve kerosen nafta grubu karışımlardır.
Hafif Benzinle Gaz Yağı Arasında Kalan Bir Ağır Nafta Olan Solvent,boya sanayisinde,kuru temizlemede,ormancılıkta ve haşaratla mücadele eritici ve çözücü madde olarak kullanılmaktadır.
Petrolün içeriğindeki inorganik-hidrokarbon bileşenler ; kükürtlü (S) ve azotlu (N) bileşenlerdir.
Tarih: 2018-03-10 15:09:49 Kategori: Kimya
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx
Karışık Ham Petroller Resimleri
Karışık Ham Petroller Sunumları
Karışık Ham Petroller Videoları
Karışık Ham Petroller Soru & Cevap
Karışık Ham Petroller Ek Bilgileri
-
0 6 yıl öncePetrol kuyulardan çıkarıldıktan sonra genelde basınçla beraber çıkar ve onunla beraber gazda çıkar, gazlar genelde kuyularda petrolün üstünde olur bir kısmında ham petrolde çözünmüş halde bulunur.
Bu yüzden petrolün çıkarılma aşamasında ilk önce petrol traplardan (basıncı sabitleştirmek için) geçirilir.
petrolün yapısı ve onunla beraber çıkan diğer maddeler
petrol yerden çıkarken onunla beraber gaz metanla zengin(%72-%93 oranında),karbon gazı(CO,CO2), azot(N), hidrojen-sülfit(H2S), helyum(He), v.s gazlar olur. Bu gazların bir kısmında petrolün içinde çözünmüş olarak bulunur ve bunlar yer üstünde basıncın azalmasıyla petrolden kolaylıkla ayrılır.
Hidrokarbon gazlarına verilen bu isimler(kuru, yağlı) gazların nereden hangi derinlikten kısaca fiziki muhite göre değişiklik gösterebilir, örneğin; Bakü petrolünü yerden 30-400C’de, Grozni(Çeçenistan) petrollerini 50-600C’derecede çıkarılır,bu çıkarılan petrolleri kıyasladığımızda Bakü petrollerinden ayrılan gazlar kuru(metan,etan), Grozni petrollerinden ayrılanlar ise yağlıdır(propan.bütan ve pentanın bir izomeri;2-2 dimetil pentan) bu gazlardan Petro-kimya sentez sanayisinde ham mal gibi istifade edilir.
Petrolun yapısını oluşturan hidrokarbonlar,
1)Parafinler
2)Naftenler(skloparafinler)
3)Aromatik hidrokarbonlar
4)Olefin hidrokarbonlar
5)Karışık ve hibrit şeklinde olan hidrokarbonlar
6)Petrol asitleri
7)fenoller
8)katran ve asfaltlar
9)petrolün içeriğindeki inorganik-hidrokarbon birleşmeler
Bu hidrokarbonları incelersek eğer
1)Parafinler; genel formülleri(CnH2n+2)’dir.parafinler kendi aralarında gaz.sıvı ve katı olarak üç gruba ayrılırlar
a)Gaz olarak nitelendirdiğimiz parafinler daha öncede yazdıklarımızdaki metan(CH4), etan(C2H6),v.s gazlardır.
b)Sıvı parafin hidrokarbonları; sıvı parafin hidrokarbonları en çok petrolün hafif fraksiyonunda bulunur.Benzin,reaktif yanacaklar ve dizel sıvı yakıtlarının esasını bu hidrokarbonlar oluşturmaktadır.bu hidrokarbonlar izo ve normal zincirli kuruluşlar olur.
İzomer hidrokarbonların kaynama derecesi,ışığı kırma indisi ve öz kütlesi nomal(alifatik) hidrokarbonlara göre daha azdır.1883-1903.yıllarda D.İ.menleyev(Dimitri İvanoviç Mendeleyev) ve V.V markovnikov(Vladimir Vasilyevich Markovnikov) Bakü petrolünden parafin izomerlerinin bir kısmını ayırmayı başarmıştır.
Amerikan bilim adamlarından petrolün; Benzin, kerosin ve gazoil fraksiyonlarından 130’a kadar ferdi hidrokarbon ayırmayı başarmışlardır, bunların 46 tanesi sıvı parafin hidrokarbonlardır.
c)Katı parafin hidrokarbonlar; bu hidrokarbonları parafinler ve serezinler olarak iki gruba bölmek daha uygun olur.buyapılar bir birinden moleküler yapılarına göre farklılık gösterirler. serezinlerde moleküller küçük kristaller, parafinlerde ise lent şeklinde olurlar,
Katı parafin hidrokarbonlarında molekül kütlesi arttıkça kaynama ve erime derecesi yükselir. Molekül dallandıkça azalır. bu hidrokarbonlar bütün çıkarılan petrollerde bulunur. Parafin esaslı petrollerde katı hidrokarbonların(parafin) maksimum %7-%12 arasında olur. Serezinlerin molekül kütlesi parafinlere göre daha ağırdır. Katı parafinlerin erime dereceleri 50-550C,kaynama dereceleri ise 5000C’ye kadardır. serezinler ise 65-880C’de erimeye başlar, 6000C’den yukarı derecelerde kaynamaya başlar ve parafinlere göre daha az inert hidrokarbonlardır.
Parafinlerden ve serezinlerden elektroteknikte, kağıt, kibrit, mum, deri, parfüm, v.s. Gibi belli başlı sanayi bölümlerinde kullanılır. parafinlerden sentetik asitler ve alkoller, serezinler’den ise arı peteyi hazırlanır.
Katı parafinler yağların özelliklerinden biri olan donma derecesini yükselttiği için yağları parafinlerden parafinsizleştirme yolu ile temizlerler.
2)Naften hidrokarbonları; bu birleşmelere sikloparafinlerde diyebiliriz,bunlar aromatik olmayan kapalı kafes birleşmelerdir genel formülleri(CnH2n)’dir(C≥3 olmak şartıyla)
Örnek olarak;
siklohekzan dekalin
verilebilir.
Petrolün içeriğindeki naften hidrokarbonlarını halka sayısına göre üç gruba ayırabiliriz,
Bunlar; bir halkalı, iki halkalı ve çok halkalı naftenlerdir.
Petrolün içeriyinde bu hidrokarbonların miktarı %-olarak %25-%27 arasındadır.
Petrolün içeriğinde siklobutan ve siklopropan olmaz bunlar sadece sentezlenerek alınabilir. naften hidrokarbonlarının homologlarının petrolden ayrılarak bulunmasında V.V Markovnikov’un büyük rolü vardır. naften hidrokarbonlarının fiziki-kimyevi özellikleri parafin hidrokarbonlarınkinden farklıdır.
Naften hidrokarbonlarının öz kütlesi ve ışığı kırma indisleri parafineler’den çoktur.
3)Aromatik hidrokarbonlar; petrolün içeriğinde aromatik hidrokarbonların miktarı parafin ve naften hidrokarbonlarına nazaran azdır maksimum bulunan aromatik hidrokarbonlar %-olark %25 geçmemektedir.Aromatik hidrokarbonların açık formülü benzenin üzerine kurulmuştur(C6H5-)’tur
Benzen ve onun homologları petrolün 2000C’ye kadar kaynayan fraksiyon’larında daha çok bulunur.
Aromatik hidrokarbonlarda yan zincirde dallanma arttıkça benzin fraksiyonu’nun özellikleri daha yüksek olur.
Aromatik hidrokarbonların fiziki ve kimyevi özellikleri; öz kütlesi ve ışığı kırma indisi parafin ve naften hidrokarbonlara nispeten fazladır. diğer özellikler bakımından çok büyük farklılıklar görülür.
4)Olefin hidrokarbonları; genel olarak formülleri(CnH2n)’dir bunlar aralarında çift bağ yapmış doymamış hidrokarbonlardır. Çıkarılan petrollerin çoğunda bu hidrokarbona rast gelinmez, pensivanya(Amerika), sahalin(Rusya),ve bazı başka bölge petrollerinde azda olsa bulunmuştur.
Olefin hidrokarbonları ham petrolün desturuktif(sıcaklıkla parçalanma; termiki kreking ve piroliz proseslerinde) imalından alınır.
Olefinlerin fiziki özellikleri parafin hidrokarbonlarında göre çok az farklılıklar gösterir,öz kütlesi ve ışığı kırma indis parafinlerden az derecede fazladır,sadece onların kaynama derecesi yükseldikçe öz kütlesi ve ışığı kırma indisi artar.kimyevi özellikler açısından olefin hidrokarbonları diğerlerinden ayrılır.
5)Karışık ve ya hibrit şeklinde olan hidrokarbonlar; petrolün içeriğinde az miktarda karışık kuruluşlu moleküller naften ve aromatik halkalar, parafin radikalli hidrokarbonlar olur. Petrolden alınan yağ fraksiyonları bu tür hidrokarbonlarla zengindir.
6) Petrol asitleri; bunlara naftenik asitler desek daha doğru olur. İlk defa surahanı(Azerbaycan)’da çıkartılan petrolden ayrılmıştır. Polietilen halkalarının varlığını ise V.Vmarkovnikov ispatlamıştır.
Bu asitler suda çok az çözünürler ve kendine has kokuları vardır. Öz kütlelerin 0,9-1,02 arasında değişir, donma dereceleri çok aşağıdır 800C’de bile donmazlar. naften asitlerinde molekül kütlesi arttıkça öz kütlesi azalır. naftenik asitler mono karbon asilerdir ve karboksil gruplarına -CH2– grubu vasıtası ile bağlanırlar genel olarak
(R-(CH2)n-COOH) formülü ile gösterilirler. Kimyevi özelliklerine göre bu asitler tipik karbonlu asitler gibidir. nötralize edildikte kolaylıkla değişik tuzlar(kullanılan alkali hidroksitli bileşiye göre XOH) meydana getirerek çöküntü oluştururlar. petrolden naftenik asitleri ayırmada bu yoldan da istifade edilir ve özellikle sodyum hidroksit’ten(NaOH) istifade edilir. bu yöntemle petrolün içeriğinden alınan asitlerde bir miktar fenol ve katran karışır. asitleri bu karışıklardan temizlemek için onları ilk önce esterlere çevrilir(R-CO-OR) sonrada hidroliz ederek vakum altında distillasyon yöntemi ile fraksiyonlara ayrılır. Petrolden ayrılan naftenik asitler ferdi asitler değillerdir, birkaç asit moleküllerinin karışımından oluşur.
Naftenik asitleri petrolün içeriğindeki miktarını asitlik sayısı ile değerlendiririz.
Asitlik sayısı;1gr numuneyi nötrleştirmek için harcanan KOH’ın miligramla miktarına denir.
Asitlik sayısını aşağıdaki formül ile bulabiliriz;
T=5,6xB÷A
burada T-asitlik sayısı, A-numunenin kütlesi(gr ile), B-0,1N KOH’nin hacmi, 5,6-0,1N KOH’ın 1ml’de KOH’ın miktarıdır(gr ile)
7)fenoller; fenoller daha çok naftenik asitlerin temizlenmesiyle birlikte KOH veya NaOH çözücüsüne geçer. bazı petrollerden ayrılmış naftenik asitlerde değerleri% ile bakü petrollerinden ayrılmış naftenik asitlerde miktarı %0.2, borislav(rusya)petrollerinde bu değer %24’ü bulmaktadır. Ural(Rusya) petrolleri fenollerle daha zengindir, bu petrollerde fenolün homologları olan krezolün üç izomeri olan o.m.p(orta, meta, para) bulunup ayrılmıştır ve ayrıca dietilfenol, trietilfeol bulumuştur.
8) katran ve asfaltlar; bu maddeler petrolün en az öğrenilmiş kısmıdır. bu maddelerin içeriğinde karbon ve hidrojenden başka; kükürt(S), azot(N), oksijen(O)’de olur. bu birleşmeler çıkarılan petrole göre değişiklik gösterir, hafif petrollerde % olarak %4-%5 arasında değişebilir, ağır petrollerde ise bu değer %40-%50 çok olabilir.
Katran ve asfalt birleşmeleri termiki olarak devamsızdır, çok kolay parçalanır, oksitleşir ve polimerleşir.
Katran ve asfaltlar üç gruba bölebiliriz.
a)benzin ve benzolde çözünebilen nötr katranlar
b)hafif benzinlerde çözünmeyen fakat benzolde,4 klorlu karbonda(CCl4) iyi çözünebilen yüksek molekülü asfaltenler.
c) Benzinde çözünmeyen fakat alkollerde çözünebilen asidik değere sahip asfaltenler ve onların anhidritleri.
Nötr katranlar; katı, özlülüğü yüksek, kahverengi veya siyah maddelerdir, düşük derecede kaynayan fraksiyonlardan ayrılmış katranlar; açık sarı renkli olur,
Asfaltenleri 3000C’ye kadar ısıttığımızda parçalanarak gaz ve kok oluştururlar.
9)petrolün içeriğindeki inorganik-hidrokarbon birleşmeler; petrolün içeriğinde daha çok kükürtlü(S) ve azotlu(N) birleşmeler olur.
Petrolün kükürtlü birleşmeleri; petrolde değişik birleşmler şeklinde olur, bu birleşmeler kokularına göre bir birlerine benzerler(çürük yumurta kokusu;evlerdeki tüp kokusu gibi).petrolün içeriğindeki kükürdü üç kısıma ölmek daha doğru olur.
a) serbest kükürt, merkaptanlar ve hidrojen sülfit; bunlar asidik oldukları için korozyona ortam yaratır.
b) sülfit ve disülfitler; normal derecede deyi de 130-1600C’de parçalanarak hidrojen sülfit ve merkaptanlara çevrilir.
c) halkalı birleşmeler; bunlara tiofen ve onun haklı birleşikleri dâhildir.
Bu birleşmelerin petrolün içerisinde bulunması hem motor parçaları için hem de ekolojik olarak zararlıdır. serbest kükürt en aktif korrozyon edici maddedir.
b)azotlu birleşmeler; petrol ve petrol fraksiyonlarında fazla görülmeyen bir yapıdır. Petrolde daha çok heterosiklo azotlu birleşmelerden olan piperidin, piridin, kinolin ve izokinolin’i örnek olarak gösterebiliriz.
Son yıllarda yapılan araştırmalara göre petrolün içeriğinde klorofil türevleri(bitkilerde bulunur) ve kana rengini veren hemoglobin tespit edilmiştir.
Azotlu bileşikler daha çok katranlı petrollerde çoktur.petrolün tüksek derecede kaynayan fraksiyonlarında toplanır.
Azotlu bileşikler kullanılan sıvı yakıtlarda bulunması istenilmemektedir,bu birleşmeleri hidrokarbon sıvı yakıtlardan 50-600C’de %40’lı sülfürik asit(SO3OH) ve etil-alkol(etanol C2H5OH) karışımı ile petrol fraksiyonlarından çıkartılır.
Sende Bilgi Ekle
Bu yazının geliştirilmesine yardımcı ol.